เหมือนฝ่าย developer ไม่ค่อยยอมรับการสร้างเทมเพลตเอกเซลระดับสูงให้ user ใช้

[zern]

คิดว่าหัวข้อนี้น่าจะอยู่ในหมวดเอกเซล ถ้าผิดขออภัยครับ จะตั้งกระทู้ใหม่ให้

ขออนุญาติเล่าเรื่องท้าวความก่อนครับ ผมรู้สึกว่าฝ่ายไอทีจะไม่ค่อยยอมรับเท่าไรกับการใช้เอกเซลสร้างโปรแกรมให้ user ใช้ (จริงๆตอนนี้ผมก็อยู่ไอที)
ณ ตอนนี้ผมสร้างไฟล์เอกเซลที่แทบจะทำได้ทุกอย่างที่โปรแกรมทำได้ ไม่ว่าจะดึงหรือเพิ่มข้อมูลใน database กำหนดสิทธิ์ให้ใช้ได้แค่บางคน หรือกำหนดให้เทมเพลทหมดอายุวันไหนก็ได้ เพื่อให้ยูเซอร์เปลี่ยนเวอร์ชั่น รวมถึงออกแบบ interface ให้ใช้งานง่าย โดยใช้ vba ง่ายๆคือกำหนด visible ของ object

แน่นอนว่า ในด้านการต่อยอดให้ถึงขีดสุดการทำเอกเซลย่อมไม่เท่าโปรแกรม แต่สิ่งที่เหนือกว่าคือความเร็ว ที่เร็วกว่าเหล่าโปรแกรมเมอร์ที่ออฟฟิศหลายเท่า

แต่ถึงอย่างนั้น ฝ่ายไอทีก็ยังอยากให้แก้ปัญหาด้วยการทำโปรแกรมมากกว่าอยู่ดีเพราะมันดูมั่นคงน่าเชื่อถือกว่า (แต่ชาตินึงกว่าจะเสร็จสักงาน)

ผมทราบมาว่าอาจารย์ทำงานด้าน dev และเขียนโปรแกรมเป็นหลากหลาย จึงอยากปรึกษาหน่อยครับว่า อาจารย์ใช้หลักเกณฑ์ใดในการเลือกว่าจะแก้ปัญหาด้วยเอกเซล หรือโปรแกรม และงานที่อาจารย์เคยแก้ปัญหาด้วยเทมเพลทเอกเซลหลายๆอัน จำเป็นต้องกลับมาเขียนโปรแกหรือเปล่า และมีมุมมองยังไง

หรือว่าจริงๆแล้วการเขียนโปรแกรมไม่ได้ช้ากว่าเอกเซล แต่โปรแกรมเมอร์บริษัทผมทำงานกันช้าเอง

ปล.ผมไม่ได้เรียนสายคอมมาน่ะครับ แต่ทำเอกเซลชำนาญขึ้นจนต้องเอามาอยู่ในการดูแลของไอที เลยไม่รู้ว่าการเขียนโปรแกรมที่ช้ากว่าเอกเซบหลายเท่าแบบนี้มันเป็นเรื่องปกติหรือไม่

[parakorn]

ส่วนหนึ่งน่าจะมาจากเรื่อง security ด้วยครับ ต้องมาดูว่างานนั้นๆ
เป็นความลับของบริษัทหรือไม่(ซึ่งส่วนใหญ่ใช่)

อีกอย่างคือ คนที่จะ Encode ด้วย Excel จะมีสักกี่คนครับ
หากคุณลาออก การหาคนที่มาต่องานด้านนี้จะเป็นงานที่หนักหนาสาหัสสำหรับ HR
(เพราะประเทศไทยไม่มีหลักสูตรด้านนี้โดยเฉพาะครับ) ถ้าเทียบกับหา Programmer ทั่วไป

อีกทั้งคนที่ใช้งาน Excel แต่ละคนใช้งานแตกต่างกัน
ตัวอย่างเช่น ผมยังไม่เคยใช้งาน Excelแบบเจ้าของกระทู้เลยครับ
ทำให้งานที่ออกมา ค่อนข้างหลากหลายมากๆ การทำงานกลุ่ม
ถ้าไม่เริ่มด้วยกัน โอกาสที่จะทำงานไปในทิศทางเดียวกันก็ค่อนข้างลำบากใช่ไหมครับ

[zern]

เรื่อง security ก็สามารถคอนโทรลได้ครับ เพราะเก็บทุกอย่างไว้บนเซอร์เวอร์ และตัวมาโครมีการล็อคพาสเวิร์ดไว้อยู่แล้ว ทำให้ไม่สามารถเปิดไปแกะโค้ดได้ (ไม่ทราบว่าตอนนี้มีวิธีแฮคไฟล์ที่ protect มาโครได้ เหมือนที่แฮค protect sheet หรือเปล่า )

ส่วนเรื่องการหาคนมาต่องาน อันนี้ก็เป็นประเด็นหลักอย่างนึงจริงๆแหละครับ หรือต้องคิดเป็นโปรเจคส์ๆไปว่าอะไรจะคุ้มค่ากับบริษัทมากกว่า
ระหว่างสร้างโปรแกรมที่หาคนมาต่องานได้ง่าย แต่ใช้เวลาห้าวัน กับสร้างเอกเซลที่หาคนมาต่องานได้ยาก แต่ใช้ระยะเวลาหนึ่งวัน ซึ่งในบริษัทยังมีงานที่ต้องแก้แบบนี้อีกเป็นสิบเป็นร้อย ระหว่างที่รอเขียนโปรแกรมที่ใช้เวลานาน บริษัทก็เกิดค่าเสียโอกาสไปตั้งไม่รู้เท่าไร บางทีเขียนเอกเซลไปก่อนแล้วรอโปรแกรมเมอร์มาเขียนตามหลังอีกทีอาจจะคุ้มกว่าหรือเปล่า

ขอบคุณสำหรับการชี้ประเด็นและความเห็นครับ

[menem]

ขออนุญาตแชร์ประสบการณ์นะครับ , ผมเองก็เขียน Excel Report เป็นจำนวนมากให้กับหน่วยงานต่าง ๆ เช่นกัน
และเคยอยู่ในสถานการณ์ที่ IT ไม่ยอมรับการใช้ Excel ในการใช้งาน (ระยะยาว) ซึ่งเมื่อพิจารณาแล้วผมมองแบบนี้ครับ

Excel มีข้อดีคือ สามารถ Develop ได้เร็ว เห็นสิ่งที่กำลังทำได้ง่าย เปลี่ยนแปลงแก้ไขง่าย และจำลองขึ้นเป็นไฟล์ใหม่
เพื่อปลอมแปลงได้ง่ายเช่นกัน นั่นหมายความว่า Excel เหมาะกับการทำแบบ Adhoc และเมื่อใดก็ตามที่ Requirement
นิ่งแล้ว ควรจะได้รับการพัฒนาให้เป็นระบบงานต่อไป ซึ่งการผลักดันให้เป็นระบบงาน ควรมาจากฝั่ง User ครับ (ในที่ทำงานผม
User หลาย ๆ คน ได้รับการ Promote ตำแหน่ง เพราะเลือกผลักดันผลงานที่ผมเขียนโดย Excel ให้เป็น Project ที่ส่งให้กับ
IT ทำการพัฒนา) และถ้าเป็นไปได้ การพัฒนา ควรให้อยู่บน Server เป็นหลักนะครับ ไม่ควรเป็น App. ที่กลับมาติดตั้งใน
เครื่องผู้ใช้อีก

หากถามว่า แล้วมีงานที่พัฒนาแล้ว แต่ผู้ใช้ไม่ได้ผลักดัน หรือดันไม่ขึ้น เหลืออยู่ในมือไหม ตอบได้เลยครับว่ามีอีกมาก
และไม่สามารถสลัดให้หลุดได้ ทั้งที่พยายามสอนผู้ใช้และ IT คนอื่น ๆ แต่ก็เหมือนกับว่าเคมีมันไม่ตรงกัน ทำให้ IT
และผู้ใช้ไม่สามารถทำความเข้าใจได้ (ซึ่งตรงนี้ก็จะพยายามต่อไปเรื่อย ๆ ครับ ^_^ )

[snasui]

เป็นหัวข้อที่น่าสนใจมากครับ

ผมย้ายมาหมวด Talk นะครับ เนื่องจากดูแล้วจะเป็นลักษณะของนโยบายและทิศทางในการบริหารของแต่ละองค์กรและแต่ละหน่วยงานในองค์กร

การที่หน่วยงาน IT ไม่นิยมสร้างเป็น Template ให้ผู้ใช้งานใช้ความน่าจะเป็นก็คือ อาจจะมี Template ที่หลากหลายสำหรับองค์กรขนาดใหญ่ นั่นหมายถึงว่าจำนวนไฟล์ Template จะมีปริมาณมหาศาลที่ต้องคอยดูแลและ Update ให้ตรงกับความต้องการของผู้ใช้งานในแต่ละที่แต่ละหน่วยงานอยู่เสมอ ซึ่งหากกำลังพลไม่พร้อมที่จะทำงานลักษณะนี้ย่อมจะมีความเสี่ยงที่จะถูกมองว่าไร้ประสิทธิภาพ

เมื่อถึงระยะเวลาหนึ่งที่มี Template ครอบคลุมงานที่จำเป็นต้องใช้ Template แล้ว งานส่วนใหญ่ของ IT จะกลายเป็นการ Maintain แทนการพัฒนา ซึ่งงาน Maintain ให้ Template สามารถใช้งานได้ไม่ติดขัด ผู้บริหารหน่วยงาน ผู้บริหารองค์กรมองว่าเป็นงานที่มีมูลค่าต่ำกว่าการ Maintain ระบบขนาดใหญ่ที่ใช้ร่วมกันทั้งองค์กร ต่างจากการรวบรวม Requirement แล้วสร้างเป็นโปรแกรมขนาดใหญ่ให้ผู้ใช้งานใช้ร่วมกันทั้งองค์กรมักจะมองว่ามีคุณค่า ยิ่งใหญ่ เป็นระบบ และมีความยั่งยืนมากกว่าจึงให้ความสำคัญมากกว่า การนำเสนอต่อผู้บริหารระดับสูง การของบประมาณ ขอกำลังพลในการทำ Project ทำได้ง่าย

ในการแก้ปัญหาด้วย Excel หรือเขียนเป็นระบบในมุมมองของหน่วยงานที่ผมสังกัดปกติจะพิจาณาการใช้งานหลายหน่วยงานหรือเป็นการใช้งานร่วมกันทั้งองค์กรหรือไม่ เชื่อมต่อกับระบบอื่น ๆ หรือระบบหลักขององค์กรแบบ Real time แบบ Online เป็นงานที่ต้องใช้ร่วมกับหน่วยงานที่อยู่ต่างประเทศหรือไม่ เป็นต้นครับ

การพัฒนาโปรแกรมด้วย Excel ทำได้เร็วและประหยัดกว่าการเขียนโปรแกรมขึ้นมาใหม่ทั้งหมดแน่นอนครับ เพราะเป็นการเขียนแบบต่อยอด ไม่ใช่ตั้งต้นเขียนใหม่ แต่จะต้องจัดการเรื่อง Version ที่ใช้งานให้ดี ปกติผมจะวางไว้ที่ Server แล้วให้ผู้ใช้งานดาวน์โหลดไปใช้

ปัญหาเรื่องความปลอดภัยก็จะมีเกี่ยวกับความลับของข้อมูลที่อาจจะแพร่ออกไปได้ง่าย เนื่องจากสามารถที่จะส่งผ่านอีเมลหรือ Copy ใส่ Thumb Drive ไปได้ กรณีการป้องกันใน Excel สามาถปลด Lock ได้ทั้งที่เป็นการ Lock Sheet และ Lock ที่ VBA Project ครับ แต่หาก Lock ตอนเปิดไฟล์จะค่อนข้างปลอดภัย

ระบบงานที่ผมพัฒนาโดยส่วนใหญ่แล้วจะเป็นการจัดการหรือแปลงข้อมูลเพื่อนำเข้าระบบหลักของกิจการพร้อม ๆ กันเป็นจำนวนมาก เช่นนำเข้าระบบ Data Warehouse, SAP, ระบบการการตรวจสอบและแยกแยะข้อมูลในปริมาณมหาศาลเช่นตรวจสอบ Vat, ระบบการทำหมายเหตุประกอบงบการเงินซึ่งเป็นระบบใหญ่มีความยุ่งยากซับซ้อนสูง สามารถดูเป็นภาพรวมกลุ่มธุรกิจ ภาพย่อยรายบริษัทได้ ที่กล่าวมานี้เป็นเพียงบางส่วนโดยผมเขียนในส่วนติดต่อผู้ใช้ (ใช้ Excel เป็น User Interface) เพียงคนเดียว

ปัญหาที่ผ่านล่ามตลอดมา (ปัญหาที่ผู้ใช้ไม่ได้พูดกับผมโดยตรง) คือ ผู้ใช้งานไม่สามารถแก้ไขปรับปรุงโปรแกรมที่ผมเขียนได้เลย หากจะปรับปรุงเพิ่มเติมต้องให้ผมเป็นผู้แก้ไขจึงเกิดความไม่คล่องตัว

ในมุมมองของผมคิดว่าผู้ที่มีปัญหานี้ต้องกลับไปดู Requirement เพราะผมเขียนตาม Requirement ผมมีหน้าที่เขียนโปรแกรมให้ตรงกับความต้องการและมีความเสถียรสูง มันคือข้อเด่นไม่ใช่ข้อด้อย และมันกลายเป็นข้อด้อยไปได้อย่างไร

ส่วนปัญหาว่าต้องคอยแก้ไขโปรแกรมบ่อย ๆ หลังจากใช้งานไปสักระยะเนื่องจากทำงานผิดพลาดหรือไม่ เท่าที่ผ่านมาผมแก้โปรแกรมเนื่องจากปัญหานี้น้อยครั้งมาก ที่พบบ่อยคือประกาศตัวแปรไว้เป็น Integer แล้วขนาดข้อมูลมีปริมาณมากกว่านั้นก็เลย Error หรือสร้างตัวแปร Array เผื่อไว้ไม่พอกับปริมาณข้อมูล ส่วนความผิดพลาดลักษณะอื่นแทบจะนับครั้งได้ ส่วนใหญ่จะเจอความบกพร่องและแก้ไขให้หมดไปในขั้นตอนของการ UAT สามารถกล่าวได้ว่าส่วนใหญ่ที่แก้คือ Requirement ที่แตกต่างจากเดิมหรือเพิ่มขึ้นจากเดิมไม่ใช่เพราะความผิดพลาดของโปรแกรมครับ

ความเห็นส่วนตัวในการทำไฟล์โปรแกรมเล็ก ๆ กับการทำระบบขนาดใหญ่ว่าอย่างไหนสำคัญกว่ากัน ผมให้ความสำคัญไม่ต่างกัน ผมอาจจะลำเอียงเนื่องจากผมเขียนไฟล์จำนวนมาก ผมมีมุมมองว่าสำหรับโปรแกรมขนาดเล็กที่ใช้เพื่อจัดการความถูกต้องแม่นยำของข้อมุล แปลงข้อมูล นำเข้าข้อมูล การรายงานผล มีความสำคัญสูงมาก หากนำเข้าข้อมูลไม่ทัน หรือนำเข้าได้ทันแต่ผิดพลาด ข้อมูลเหล่านั้นไม่สามารถนำไปใช้งานได้ หากผิดพลาดตั้งแต่ต้นทาง โปรแกรมหลักขององค์กรจะแสดงข้อมูลที่ถูกต้องขึ้นมาได้อยางไร หรือนำข้อมูลมาทำรายงานผิด ไม่ทันเวลา สามารถที่จะนำข้อมูลนั้นไปใช้ในการบริหารจัดการได้อย่างไร

[zern]

คุณ menem ของผมไม่ค่อยห่วงไอทีไม่พัฒนาต่อหรอกครับ ยังไงเทมเพลทผมส่วนใหญ่ user แค่คลิกปุ่ม เลือกไฟล์ จบ ไอทีพัฒนาไปก็ลดขั้นตอนการทำงานของ user ลงแทบไม่ได้แล้ว แต่ห่วงไอทีจะเสนอโปรแกรมฟังดูไฮโซ แต่พัฒนาเป็นปีก็ไม่เสร็จมากกว่า ส่วนตัวไม่สนใจเรื่องตำแหน่งอยุ่แล้ว ขอให้ทำผลงานที่ใช้ได้จริงก็พอ

อาจารย์ snasui แปลว่าในการ import ข้อมูลเข้าระบบ ไฟล์เล็กๆอย่างเอกเซล ค่อนข้างจำเป็นและตอบโจทย์ได้เพียงพอสินะครับ ถ้างั้นก็สามารถสโคปไปได้ง่ายขึ้นว่า งานแบบไหนควรเข้าไปทำก่อน และงานไหนควรปล่อยผู้พัฒนาโปรแกรมเขาทำไป
แต่เรื่องความปลอดภัยนี่น่าห่วงเหมือนอย่างที่ว่าแหละครับ เพิ่งรู้ว่า protect vba project ก็สามารถแกะได้ง่ายๆ อยากรู้ว่ามันแกะได้ง่ายแค่ไหนน่ะครับ ง่ายเหมือน protect sheet ที่ไปหาโค้ดจากเนตมารันห้าวิก็ปลดพาสออกได้หมดหรือเปล่าครับ

[snasui]

ในที่ทำงานผม การนำข้อมูลปริมาณมากเข้าระบบและการทำรายงาน Excel เป็นประโยชน์แก่ผู้ใช้มากกว่าโปรแกรมอื่นใดครับ

การปลดรหัสโปรเจคสามารถทำได้ง่ายพอ ๆ กับการปลดรหัสที่ป้องกันชีตครับ ดูที่นี่เป็นตัวอย่างครับ https://stackoverflow.com/questions/102 ... ba-project

[zern]

ง่ายยังงี้เชียว สรุปว่าล็อคไฟล์เป็นทางเลือกที่ปลอดภันสุดสินะครับ แบบนี้พวกพาสเวิร์ดเข้าเซอร์เวอร์ก็เก็บไว้ในนี้ไม่ได้เลย

[snasui]

Password ติดต่อ Server, เข้า Database หากเก็บในไฟล์ก็จะไม่ปลอดภัยเพราะว่าสามารถปลดรหัสผ่านที่ป้องกันชีต ป้องกัน Code ได้ไม่ยาก หากผู้ไม่หวังดีได้ไฟล์นั้นไปก็จะเข้ามาดึงข้อมูลออกจากฐานข้อมูลเราไปได้อย่างง่ายดายครับ

[zern]

อ้อ แล้วประเด็นเรื่อง การหาคนมาต่องานที่คุณ parakorn ชี้ขึ้นมาล่ะครับ
อาจารย์มีความเห็นเรื่องนี้ยังไงบ้าง การทำเทมเพลตจะหาคนมาต่องานได้ยากจริงหรือเปล่า หรือว่าการหาคนที่พอทำ vba เป็น แล้วเอามาฝึกเพิ่ม ก็สามารถ maintainance ได้แล้ว ไม่ใช่เรื่องยากอย่างที่กังวล

[snasui]

เรื่องนี้สำคัญและเป็นปัญหาใหญ่อันดับต้น ๆ สำหรับผมครับ งานที่ผมเขียนเป็นงานติดตัว ไม่มีคนมาทำแทน แม้ปัจจุบันก็ยังไม่มีทางออก องค์กรผมเป็นวิชาชีพบัญชี ไม่ใช่หน่วยงาน IT โดยตรง มีคน IT อยู่ด้วยจำนวนหนึ่งแต่ไม่ถนัดการเขียนโปรแกรม หาคนที่เรียนรู้ฝึกฝนการเขียนโปรแกรมควบคุม Microsoft Office เพื่อมาช่วยกันยังไม่ได้

เท่าที่พอจะมีก็ไปในแนวของการนำ Code ที่ผู้อื่นเขียนไว้แล้วมาปรับเล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่ได้เขียนแบบ OOP หรือไม่ก็เป็นลักษณะของการบันทึก Macro ยังไม่มีใครอาสาเข้ามาเรียนรู้ฝึกฝนอย่างจริงจังครับ

[zern]

ยังไงก็ยังมีปัญหาเรื่องคนต่องานสินะครับ ไม่เหมือนโปรแกรม ที่หาคนต่องานง่าย